Thesis Defense – Müzeyyen Kılınçoğlu (MSCAR)

Müzeyyen Kılınçoğlu – Kent ve Mimarlık Tezli Yüksek Lisans

Dr. Öğr. Üyesi Nevşet Gül Çanakçıoğlu – Danışman

Tarih: 15.06.2023

Zaman: 09.00

Yer: AB4 113

“GÖRME ENGELLİ BİREYLERİN KENTSEL ALGISININ İSTANBUL ÜZERİNDEN İRDELENMESİ”

Dr. Öğr. Üyesi Nevşet Gül Çanakçıoğlu, Özyeğin Üniversitesi

Prof. Dr. Hülya Turgut, Özyeğin Üniversitesi

Doç.Dr. Göksenin İnalhan, İstanbul Teknik Üniversitesi

Özet:

Bireylerin algısal süreçleri, yaşamları boyunca çeşitli ortamlardaki uyaranlar (stimuli) vasıtası ile şekillenir. Bu algısal süreçler, bireylerin farklı davranış biçimleri ortaya koymasına neden olur.  Algısal süreç şu şekilde özetlenebilir; uyaranlar duyular tarafınca algılanır, bu uyaranlara göre düşünülür ve davranılır. Bireyler mekânları, duyu organları aracılığıyla algılarlar. Mekânı algılamayı sağlayan duyu organlarından en önemlisi olan görme duyusu, bir mekândaki bileşenleri, değişen durumları, ilk algılayan duyudur. Görme duyusu, işlevini kaybettiğinde ve yerini diğer duyu organlarına bıraktığında, bireylerin davranışları değişim göstermektedir. Görme duyusu, tam veya kısmen etkinliğini yitirdiğinde mekânsal algı ve davranış sürecinin nasıl farklılaştığını ele alan bu tez çalışması, görme engellilerin kamusal mekândaki erişebilirlikleri konusuna odaklanmaktadır. Nitekim görme engelli bireyler, özellikle kamusal mekândaki hareket ve davranışlarında zorluklar yaşamakta fakat bunun yanı sıra, kentin fiziksel koşulları kadar sosyokültürel durumlar da görme engelli bireylerin kentsel erişebilirliğe ilişkin davranışlarını etkilemektedir. Bu kapsamda, bu tez çalışmasının amacı, katılımcı olarak ele alınan bir grup görme engelli bireyin kamusal mekândaki, mekânsal algılarını ve davranışlarının sağlıklı bireylere kıyasla nasıl ve ne tür fiziksel ve sosyal parametreler bağlamında değiştiğini anlamak ve görme engelli bireylerin kullandıkları kamusal mekânların erişilebilirlik kriterlerini nitel ve nicel yöntemler kullanarak irdelemektir.

Görme engelli bireyler ile yapılan anketler doğrultusunda, katılımcıların İstanbul’daki bireysel kamusal alan deneyimlerine ilişkin algılanan sosyokültürel, fiziksel ve diğer faktörler belirlenmiştir. Tez çalışması sonucunda elde edilen sözel veriler, betimsel içerik analizi yöntemiyle nitel olarak araştırılmış olup, İstanbul’da yaşayan bir grup görme engelli bireyin kendi kullandıkları kamusal mekân deneyimlerine ilişkin hangi faktörlerin daha ağırlıkta olduğuna yönelik bir tematik tespit ortaya konmuştur. Bununla birlikte, nitel veriler doğrultusunda öne çıkan faktörlerin cinsiyet ve yaşa bağlı olarak istatistiksel olarak araştırılması için, nitel veriye ait frekanslar, nicel veriye dönüştürülüp karşılaştırmalı bir değerlendirme yöntemiyle analiz edilmiştir.  Bu tez çalışması ile görme engelli bireylerin gündelik hayatlarında sıklıkla kullandıkları kamusal mekânların erişilebilir tasarım kapsamındaki fiziksel ve sosyal özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma sonucunda elde edilen verilerin, İstanbul kentinin kamusal mekânlarının görme engelli bireylerin erişebilirliği hususundaki davranışlarını kolaylaştırmaya yönelik tasarım kriterlerine ve tasarım rehberlerine kanıta dayalı veri sağlaması hedeflenmektedir.

Biyo:

Müzeyyen Kılınçoğlu, lisans derecesini 2018 yılında Necmettin Erbakan Üniversitesi, Mimarlık Bölümü’nden almıştır. Mezun olduktan sonra Konya’da çeşitli mimarlık ofislerinde çalışmıştır. Ekim 2020’de Özyeğin Üniversitesi Kent ve Mimarlık Yüksek Lisans Programı’na başlayarak Dr. Öğr. Üyesi Nevşet Gül Çanakçıoğlu’nun danışmanlığında tez çalışmasına devam etmiştir. Nisan 2023’te “13. Uluslararası İstanbul Bilimsel Araştırmalar Kongreleri”nde “Görme Engelliler Tarafından Algılanan Kentsel Faktörler Üzerine Nitel Bir Çalışma” başlıklı ilk bildirisini sunmuştur. Akademik araştırmaları, görme engellilerin mekansal algısı ve erişilebilirlik konularına odaklanmaktadır.